12.1 Επανάσταση του Θερίσου 1905. 

Το σύνταγμα της Κρήτης άφηνε μεγάλα περιθώρια ανάμιξης του πρίγκιπα Γεωργίου στα πολιτικά πράγματα, ο ίδιος αυταρχικός όπως ήταν το εκμεταλλευόταν. Οι Κρήτες με αρχηγό τον Ελευθέριο Βενιζέλο δυσαρεστημένοι από την πολιτική του Πρίγκιπα στις δέκα Μαρτίου κήρυξαν επανάσταση εναντίον του από το χωριό Θέρισο. * Το άγαλμά του στέκεται δίπλα στους τάφους των Βενιζέλων στο ακρωτήρι Χανίων. Οι Μ. Δυνάμεις επεμβαίνουν προς του εμφυλίου, εκχωρούν στο Βασιλιά της Ελλάδας το δικαίωμα να διορίζει τον Αρμοστή και στους επαναστάτες το δικαίωμα για σύνταξη νέου συντάγματος. Μπροστά στις νέες εξελίξεις ο Πρίγκιπας Γεώργιος παραιτείται και φεύγει από την Κρήτη την δωδεκάτη Σεπτεμβρίου 1906 στην θέση του ο Βασιλιάς της Ελλάδας διορίζει τον Αλέξανδρο Ζαΐμη(18 Σεπτ.1906) μετέπειτα Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ψηφίζεται νέο σύνταγμα Κρήτης. Τα έτη 1908 και 1909 οι Κρήτες καταργούν το Κρητικό σύνταγμα και εισάγουν το Ελληνικό σε μια ακόμη προσπάθεια για ένωση με την Ελλάδα. Οι Πρωθυπουργοί της Ελλάδας Θεοτόκης και Ελευθέριος Βενιζέλος, ο δεύτερος έχει πια αναλάβει τα ηνία όλης της χώρας μετά την επανάσταση στο Γουδί το 1909 αφού τον κάλεσαν οι στρατιωτικοί, δεν δέχονται τους Κρήτες Βουλευτές στο Εθνικό Κοινοβούλιο από υπολογισμό στις αντιδράσεις των Μ. Δυνάμεων και της Τουρκίας. Τι ειρωνεία της τύχης ο χθεσινός επαναστάτης και πολιτικός της Κρήτης Βενιζέλος δεν επιτρέπει στους βουλευτές του νησιού να μπουν στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Ο εθνάρχης δεν ξεχνά το νησί του όμως περιμένει καλύτερη διεθνή συγκυρία και το μέλλον τον δικαιώνει.

12.2   Κρήτες εθελοντές στον Μακεδονικό Αγώνα 

Ένα τμήμα της ιστορίας της αυτόνομης Κρήτης γράφτηκε από το 1903 έως το 1908 στην Μακεδονία. Ο Μακεδονικός αγώνας έχει αρχίσει και οι Κρήτες ζεστοί ακόμα από τους αγώνες τους για λευτεριά προστρέχουν εθελοντικά να υπηρετήσουν τον αγώνα. Ο Γεώργιος Τσόντος (Καπετάν Βάρδας) από τα Σφακιά μετά τον θάνατο του Π. Μελά ανέλαβε την αρχηγία του αγώνα, άλλοι Καπετάνιοι Κρήτες ήσαν ο Γεώργιος Κατεχάκης (καπετάν Ρούβας), ο Μάντακας κ.α. Οι Μακεδόνες αναγνωρίζουν την προσφορά και το δείχνουν. Εκατοντάδες Κρήτες θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή στην Μακεδονική γη.