Η Κρήτη αυτή την εποχή ζει στο περιθώριο, δεν συμμετέχει οργανωμένα στους αγώνες κατά των Περσών καθ’ υπόδειξη του Μαντείου των Δελφών, όμως ο κυριότερος λόγος είναι η έλλειψη οικονομικών πόρων.

Η οικονομική ανέχεια θα οδηγήσει τους Κρήτες τοξότες εκτός του νησιού, θα τους δούμε να πολεμούν μισθοφορικά σ’ όλους τους στρατούς από τον Αθηναϊκό μέχρι τον Ρωμαϊκό στρατό του Ιουλίου Καίσαρα.

Ο φιλόσοφος και συγγραφέας Πλάτων αναφέρει την Κρήτη σε πέντε διαλόγους του τον «Πρωταγόρα» τον «Κρίτωνα», του «Φαίδωνα την Πολιτεία» τους «Νόμους» υμνώντας την Κρητική ευνομία όπως και την αγωγή των παιδιών. Αριστοτέλης στα συγγράμματά του «Κρητική Πολιτεία» και «Πολιτικά» αναλύει τον τρόπο διοίκησης της Κρήτης.

Κατά τους χρόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι τρεις σημαντικότερες πόλεις Κνωσός, Γόρτυνα και Κυδωνία (σημερινά Χανιά) είχαν φιλομακεδονική πολιτική.

Πολλοί Κρήτες τοξότες υπηρέτησαν το στρατό του Αλέξανδρου όπως ο Ομβρίων που έφτασε μέχρι στρατηγός μα και ο διάσημος ναύαρχος Νέαρχος ήταν Κρητικός που ακολούθησε τον στρατηλάτη μέχρι την Ινδία .