Η Λαλιά της Κρήτης - Μέρος 2ο
Η μέρα ανοιξιάτικη. Η εξοχή στο χωριό υπέροχη. Ένα ελαφρό αεράκι σκορπούσε δωρεάν γύρη κι αρώματα χαϊδεύοντας απαλά δέντρα , θάμνους και ταπεινά αγριόχορτα. Κοίταζα με θαυμασμό την τόσο πλούσια χλωρίδα του τόπου μας και σκεφτόμουν πως οι ίδιες λέξεις, τα ίδια ονόματα πολλών φυτών ακούγονται εδώ και χιλιάδες χρόνια αυτούσια ή λίγο μόνο φθαρμένα από τη χρήση τόσων αιώνων.
Μια συστάδα από αγγελάμους που έσκυβαν υποτακτικά το κεφάλι σαν να γύριζαν από μάχη χαμένη, μ' έκανε να θυμηθώ πως αυτή η λέξη αγγέλαμος μας παραπέμπει στους αρχαίους Δωριείς προγόνους μας, αφού προέρχεται από το δωρικό τύπο αγελαμαίος (αττ. αγελημαίος = αυτός που ανήκει στην αγέλη, στην ομάδα).
Σε μια επιγραφή που βρέθηκε στην αρχαία πόλη της Κρήτης, Δρήρο, υπάρχει η λέξη αγέλαοι = τα μέλη της αγέλης των νέων που έπαιρναν μέρος σε εκστρατεία. Έτσι λοιπόν ονομάστηκαν αγγέλαμοι τα ζιζάνια , που μοιάζουν με το δημητριακό βρόμη, επειδή φυτρώνουν πολλοί μαζί ως ομάδα, ως αγέλη. Αυτό λοιπόν το ζιζάνιο μου έδωσε την αφορμή να ασχοληθώ περισσότερο με τα ονόματα της κρητικής χλωρίδας.
Όπως είναι γνωστό, η κρητική διάλεκτος διέσωσε πολλά συντακτικά και γραμματικά στοιχεία της αρχαίας και βυζαντινής περιόδου, αλλά και πολλούς τύπους λέξεων, οι οποίοι ήταν σε χρήση ακόμη και στα ομηρικά χρόνια, κυρίως λόγω της γεωγραφικής θέσης του νησιού, που ήταν απόμακρο και αποκομμένο από τον υπόλοιπο κορμό της χώρας μας. Έτσι η δυσκολία της επικοινωνίας με άλλες περιοχές συνέβαλε στο να διατηρηθούν αλώβητα, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 20ου αι , ο τρόπος ζωής, τα ήθη και έθιμα, αλλά και η γλώσσα με τα επιμέρους ιδιώματά της..